Opis książki:
Album jest podróżą po Rzeczypospolitej, której już nie ma - zniknęła bezpowrotnie na skutek kataklizmu 1939 r. To podróż po sferze duchowej okaleczonego narodu i doświadczonych przezeń stratach spowodowanych okrucieństwami wojny w skali dotychczas nieznanej, odkrywa ślady nieistniejącego już społeczeństwa polskiego, bogatego wielokulturowością i wiekową tradycją. Opowiada historię zagłady dokonanej przez dwa totalitaryzmy: niemiecki i sowiecki. Zagłady realizowanej metodycznie wobec kolejnych społeczności (Żydów, Polaków, Romów, Białorusinów, Ukraińców), grup społecznych (inteligencji, wojskowych), nowych kategorii wrogów kreowanych przez nazizm i komunizm, wobec dzieci. To historia wypędzeń - utraty przez miliony obywateli Rzeczypospolitej swojego miejsca na ziemi, zerwanie podstawowych więzi społecznych, zanik tradycji, patriotyzmu, szacunku.
Rzeczpospolita utracona ukazuje doświadczenie niesprawiedliwości po II wojnie światowej, upadku wartości, deprecjacji wielu pojęć stanowiących o jakości życia publicznego. To podróż po nowym kanonie tradycji i kultury, negującym - oczywisty do niedawna - dorobek pokoleń; podróż po świecie obco brzmiących znaczeń, „wielu prawd", na nowo pisanej historii. Książka odkrywa też świadectwa czynów szlachetnych, pozwalających zachować nadzieję na zwyczajną uczciwość, szacunek, tolerancję, humanizm.
Album to także podróż śladami polskiej kultury materialnej skazanej przez obydwu okupantów na zniszczenie, świat ziemiańskich dworów z ich kulturotwórczą tradycją, wystawionych na łup rewolucji. Rzeczpospolita utracona jest panoramą dawnych Kresów z ich wielowiekowym bogactwem świątyń (kościołów, synagog, cerkwi, kenes, molenn, meczetów), zamków, pałaców, bibliotek, muzeów i cmentarzy - ostatnich świadków żyjących tam niegdyś społeczności.
Książka "Rzeczpospolita utracona" - Tomasz Łabuszewski - oprawa twarda - Wydawnictwo Instytut Pamięci Narodowej, IPN. Książka posiada 162 stron i została wydana w 2011 r.